Hoạ sỹ Phan Anh Vũ - Còn duyên nợ với cát

Thuở nhỏ, khi chúng ta vui đùa với những bãi cát trắng trải dài, chạy nhảy tung tăng tận hưởng mùi hương của biển, nghe tiếng sóng vỗ, tiếng chim hải âu, bắt những con ốc màu sắc hay xây đắp lâu đài cát với bao bao ước mơ xa xăm, để rồi cuối cùng những con sóng cuốn đi mà không hề nuối tiếc. Sau này lớn lên chúng ta cũng hay làm những việc tưởng chừng như vô nghĩa, xây lên rồi lại xóa đi, rũ bỏ không tiếc nuối những gì đã có và mỉm cười vì điều đó...Nghĩa là chúng ta đã vượt qua chính mình và tìm đến những giới hạn xa hơn.

Tranh cát đến với Tôi như một cuộc chơi giản đơn như vậy, như một niềm đam mê cá nhân mà không bị trói buộc bởi không gian, thời gian hay những nguyên tắc đời thường. Câu chuyện về duyên nợ với cát sẽ được kể dần dần qua những hình ảnh, bài báo và những tác phẩm tranh cát để các bạn hiểu hơn về những gì tôi đang làm trong suốt 4 năm vừa qua.

Người “lĩnh ấn” tiên phòng trong nghệ thuật tranh cát

Dưới bàn tay khéo léo, những hạt cát cứ âm thầm vẽ nên một câu chuyện. Chẳng màu mè tô điểm nhưng nét mộc mạc trong từng hạt cát làm người xem phải nín lặng thốt lên kinh ngạc: Thật kỳ diệu.

Kể chuyện bằng cát

Ở Việt Nam, nghệ thuật trình diễn vẽ tranh bằng cát còn khá mới mẻ. Những bức tranh thể hiện lung linh qua những hạt cát được vẽ trên bàn kính, phía dưới có gắn một chiếc đèn nhỏ tạo hiệu ứng. Trước đây, chỉ cần 1 bàn mặt kính đục có đèn rọi bên dưới là có thể vẽ. Hiện nay việc vẽ tranh trên cát cũng có thể thực hiện trên 1 màn hình LCD giúp màu sắc có sự chuyển động lung linh hơn. Màn hình LCD đó sẽ được nối với máy chiếu. Và đây cũng chính là nơi hiển thị trực tiếp tác phẩm cho người xem. Qua đôi tay uyển chuyển, khéo léo của người nghệ sĩ, những hạt cát vô hồn như biến ảo thành một câu chuyện xuyên suốt.

Người xem được đi từ cảm xúc ngạc nhiên, thích thú đến nín thở, say mê và sau cùng là òa lên sung sướng khi được chứng kiến sự hiến thân của từng thông điệp qua nét vô tri của hạt cát một nguyên liệu quá đỗi phổ biến ở đời thường.

Chia sẻ với chúng tôi, họa sĩ Anh Vũ bật mí cơ duyên đưa anh làm quen với nghệ thuật trình diễn tranh cát qua một lần vô tình online. Sau cú click định mệnh vào đường link, thì hình ảnh cô gái Kseniya Sumonova biểu diễn trong chương trình Ukraine's Got Talent (Tìm kiếm tài năng trẻ Ukraina) đã khiến chàng cử nhân ngành Mỹ thuật say mê thích thú dõi theo sự chuyển động của từng hạt cát.

Màn trình diễn tuyệt vời của cô gái Kseniya đã làm ngây ngất tâm hồn của Phan Anh Vũ và phải thốt lên rằng: “Tôi sẽ làm được, tôi sẽ trình diễn tranh cát như cô ấy”.

Một sự học hỏi quá nhanh, niềm đam mê có sẵn, hay khả năng thiên bẩm đã giúp Phan Anh Vũ hoàn thành một tác phẩm ấn tượng bằng cát như Bonjous Việt Nam ? Có lẽ là cả ba lý do trên. Họa sĩ trẻ bộc bạch: "Đó là tác phẩm khiến tôi tâm đắc nhất. Bonjous Việt Nam chứa đựng rất nhiều cảm xúc đặc biệt. Tôi muốn vẽ tác phẩm về Việt Nam, bởi chưa có ai trình diễn loại hình nghệ thuật này mang dấu ấn Việt Nam.

Bonjous Việt Nam là clip trình diễn bằng cát với những nét vẽ mộc mạc, giản dị cảnh đồng quê Việt: Mở đầu là những thửa ruộng mênh mông với con trâu cái cày, người nông dân đang cặm cụi cấy lúa. Tiếp đó mái đình hiện ra thân thương cố hữu như câu ca ăn sâu vào tiềm thức của mỗi người dân Việt, với cây đa, bến nước, sân đình. Mái đình là biểu tượng đặc trưng ở nông thôn Việt Nam. Hình ảnh những con đò tiếp nối ngay sau được tái hiện chân thực trên nền nhạc Bonjous Việt Nam da diết.

Buồn vui cũng... cát

Bàn vẽ tranh cát

Họa sĩ Phan Anh Vũ cũng chia sẻ thêm: "Loại hình nghệ thuật này khá kén người học. Bởi nó đòi hỏi phải vận dụng rất nhiều kỹ năng cùng lúc như: Kiến thức hình họa, kỹ năng quay phim, xử lý âm thanh, xử lý hình ảnh đồ họa, xây dựng kịch bản, khả năng cảm thụ âm nhạc. Nhưng quan trọng nhất là khả năng sáng tạo của người nghệ sĩ.

Hình thức biểu diễn này được tác động trực tiếp vào giác quan nghe nhìn nên rất cần một đôi tay khéo léo, nhanh nhẹn để gảy cát nhảy múa theo kịp điệu nhạc. “Có thể do vậy nên nhiều bạn trẻ ban đầu thường rất thích, nhưng khi bắt tay thực hiện thấy khó thì bỏ cuộc. Vì vậy nếu muốn theo đuổi lâu dài phải có đam mê thực sự và lòng kiên trì”, Anh Vũ chia sẻ.

Được biết loại cát mà họa sĩ Anh Vũ sử dụng trong các tác phẩm của mình chính là loại cát biển của Việt Nam. Đó là thứ cát mịn, nhỏ như hạt đường, có độ dẻo, không nảy khi va chạm với mặt kính. Loại cát này rất dễ kiếm nhưng phải trải qua những công đoạn xử lí rất công phu.

Chia sẻ về những kỷ niệm vui, buồn trong quá trình biểu diễn, họa sĩ Anh Vũ bộc bạch: "Vui buồn cũng nhiều. Kỷ niệm đáng nhớ nhất với tôi là lần biểu diễn đầu tiên tại Bình Thuận. Tôi rất run vì đây là lần biểu diễn đầu tiên với tranh cát, lại một mình solo. Mặc dù đã từng qua những năm tháng hoạt động Đoàn đội sôi nổi nhưng trước một lượng khán giả đông và đặc biệt là sự hoành tráng của chương trình khiến tôi cũng run sợ"

Nhưng sau đó, tôi đã hít thở thật sâu, bình tĩnh thả mình theo từng chuyển động của cát, các nét vẽ cứ thế hiện ra với điệu nhạc du dương. Và kết quả là tác phẩm lạ, đẹp mắt ấy được các quan khách rất ấn tượng và thích thú. Cảm xúc khi có người lên tặng hoa, xin chữ ký khiến tôi lâng lâng hạnh phúc. Sau đó anh còn trình diễn thêm tác phẩm ruột cùa mình Bonjous Việt Nam và cũng được người xem hôm đó hưởng ứng thích thú”.

Học hỏi, đam mê và sáng tạo tranh cát

Có thể thấy, nghệ thuật trình diễn tranh cát đòi hỏi rất nhiều kỹ năng, họa sĩ Phan Anh Vũ chia sẻ: "Trong đó khả năng sáng tạo và đam mê là hai thứ rất quan trọng, cần thiết. Người theo đuổi phải dám kiên trì, bám đuổi nó". Đây cũng là lời nhắn nhủ của họa sĩ Phan Anh Vũ đến những bạn trẻ, những người yêu thích loại hình nghệ thuật trình diễn mới mẻ này. Anh Vũ hiện là Giám đốc của Công ty Nội thất Phan Gia. Anh cũng đang ấp ủ những dự định biểu diễn và thông qua đó truyền dạy kỹ năng vẽ tranh bằng cát cho các em thiếu nhi, hay sẽ đến với Trường Sa, Hoàng Sa để vẽ.

Mộc Lan

Góc báo trí

Sửng sốt ‘ảo thuật với cát’ ở Việt Nam (Báo Đất Việt - 3/2012)

Ngoài sự tập trung vào đôi tay, còn phải điều chỉnh nhịp điệu câu chuyện sao cho khớp với âm nhạc, chuyển động của cơ thể ngẫu hứng nhưng vẫn giao tiếp được với người xem... Đôi khi ngẫu hứng quá nên tung cát bay mù mịt...

Dù xuất hiện từ lâu, nghệ thuật biểu diễn tranh cát(sand animation) chỉ trở thành một “cơn sốt” từ năm 2009, khi những clip biểu diễn tranh cát cực kỳ điêu luyện của cô gái người Ukraina Kseniya Simonova tạo ra một hiện tượng trong cộng đồng mạng quốc tế.

Trong loại hình nghệ thuật độc đáo này, những bức tranh thường được người họa sĩ vẽ bằng cát trên một mặt kính bên dưới có đèn chiếu. Dưới bàn tay khéo léo, những hình ảnh bằng cát trên bức tranh thay đổi liên tục một cách huyền ảo, hết lớp này đến lớp khác. Quá trình biểu diễn được một chiếc camera ghi lại và trình chiếu trực tiếp lên một màn hình lớn kết hợp với nhạc nền phù hợp.

Những tác phẩm của nghệ thuật biểu diễn tranh cát chỉ tồn tại trong buổi biểu diễn. Tuy nhiên, ngoài việc xem biểu diễn trực tiếp, nhiều tác phẩm đã được ghi hình và đăng tải trên internet, giúp đông đảo khán giả có thể thưởng thức qua màn hình máy tính. Thời gian gần đây, hình thức nghệ thuật này đã được một số bạn trẻ ở Việt Nam quan tâm và theo đuổi. Họa sĩ Anh Vũ là một gương mặt tiêu biểu và được coi là một trong những người đầu tiên đưa tranh cát về Việt Nam, với khá nhiều clip biểu diễn tranh cát đặc sắc đăng tải trên Youtube, thu hút hàng trăm nghìn lượt xem.

Trao đổi với Đất Việt, Anh Vũ cho biết, anh khởi đầu niềm đam mê với nghệ thuật biểu diễn tranh cát sau khi bị chinh phục bởi những clip rất ấn tượng của các nghệ sĩ quốc tế. Anh bắt đầu nghiên cứu và cho ra đời những tác phẩm đầu tiên vào năm 2009

Nói là làm, Phan Anh Vũ kiếm gỗ đóng lại thành một chiếc bàn, rồi xin cát xây dựng về nhào nặn, tập tành vẽ tác phẩm của riêng mình. Và 3 ngày sau đó, hiện tượng độc đáo tranh cát chuyển động Bonjous Việt Nam ra đời.

Theo anh Vũ, nghệ thuật biểu diễn tranh cát đòi hỏi nhiều kỹ năng như hình họa, cảm thụ âm nhạc, xây dựng kịch bản, xử lý âm thanh, hình ảnh… nhưng quan trọngnhất vẫn là khả năng sáng tạo của người họa sĩ. Có lẽ, do công phu như vậy mà nghệ thuật này khá kén chọn người. Cho đến giờ, số người có thể biểu diễn tranh cát ở TP HCM mà anh biết chỉ đếm trên đầu ngón tay.

Những trang thiết bị cần có để biểu diễn tranh cát không quá phức tạp. “Giá vẽ” thường là một mặt kính, phía dưới có đèn chiếu. Sau này họa sĩ thay đèn chiếu bằng một màn hình LCD, giúp cho việc chiếu sáng được đa dạng hơn. Họa sĩ sẽ diễn “live” theo âm nhạc chạy đĩa. Trong khi biểu diễn, một chiếc camera gắn trên cao sẽ truyền hình ảnh ra máy chiếu cho khán giả thưởng thức.

“Biểu diễn ‘live’ trên sân khấu chính là lúc cảm xúc dâng trào nhất, khi đó các giác quan được tập trung toàn bộ cho tác phẩm. Ngoài sự tập trung vào đôi tay còn phải điều chỉnh nhịp điệu câu chuyện sao cho khớp với âm nhạc, chuyển động của cơ thể ngẫu hứng nhưng vẫn giao tiếp được với người xem... Đôi khi ngẫu hứng quá nên tung cát bay mù mịt...”, anh chia sẻ.

Một màn phiêu của Anh Vũ trên sân khấu
tranh cát động Anh Vũ

Hiện tại, họa sĩ Anh Vũ và những người bạn ở TP HCM vẫn thường xuyên theo dõi, tìm kiếm những người có chung tình yêu với tranh cát trên toàn quốc để có thể dễ dàng trao đổi kinh nghiệm và mở rộng số người đi theo bộ môn nghệ thật này.Nhà “ảo thuật với cát” hy vọng một chương trình nghệ thuật kết hợp nhiều bộ môn nghệ thuật kết hợp, trong đó có tranh cát.

Tác phẩm tranh cát

Hoạ sỹ Phan Anh Vũ

Clip tranh cát

Những bài viết liên quan

Nhận xét:

Sơn Hồng06:36 Ngày 05 tháng 8 năm 2012

Chào họa sĩ Anh Vũ,
Tôi đang có nhu cầu vẽ tranh cát. Tôi đã xenm qua tranh anh vẽ và rất mến mộ. Họa sĩ vui lòng gọi cho tôi trong thời gian sớm nhất.
Xin cảm ơn!
Sơn - 0916.076.020

Nặc danh18:05 Ngày 17 tháng 8 năm 2012

hôm trước đi dự hội nghị của Lactacyd được nhìn thấy tận mắt anh Vũ vẽ mà em ngưỡng mộ anh quá.em có thể làm bạn của anh để được xem anh vẽ nữa không ạ?và nếu được học bộ môn này thì càng tốt ạ.face của em là:nguyenphuong.thao.718
liên hệ với em anh nhé

Châu03:29 Ngày 21 tháng 8 năm 2012

Chào họa sĩ Anh Vũ,
Tôi đang có nhu cầu về vẽ tranh cát, xin họa sĩ vui lòng liên hệ với tôi trong thời gian sớm nhất.
Xin cảm ơn.
Châu
0123 8686 088

MinhChau08:58 Ngày 22 tháng 10 năm 2012

Rất mong được anh cho tôi được liên lạc cùng anh.Không chỉ ngưỡng mộ về đề tài này, mà tôi còn dự định làm 1 event mời anh khai mạc chương trình bằng tài năng của năng. Xin vui lòng liên lạc với tôi qua email: tchaungoc@gmail.com ( MR.Châu ) ngay khi anh đọc được thông tin này nhé.
Chúc anh vui khỏe và thành công !

Tungoc_8723:35 Ngày 18 tháng 12 năm 2012

Chào anh Vũ,
Em rất thích và quan tâm đến những tác phẩm của anh. Và em có nhu cầu về Vẽ tranh cát này. Anh cho em xin thông tin liên hệ nhé. Mail của em: tungoc_87@yahoo.com
Cám ơn anh nhiều. Chúc anh sức khỏe và thành công nhé.

Thiên Sứ Mưa Bạn ơi!Có nhận học trò không thế? Tớ muốn đăng kí

Hoàng Dũng Nguyễn gửi cho tớ cái link video Mong ước kỷ niệm xưa nè với bạn ơi. hoangdung256@gmail.com nhé! tks bạn nhìu nhìu.

Thien Son Tra quan Quá cảm xúc, quá tuyệt vời

Cuong nguyen manh minh thật sự ngu ngốc khi quyết định nghĩ học !

Tôi Yêu Việt Nam tôi đã khóc !!!!

nhien nguyen phu nho qua xom nha la minh qua di 12/6 oi. bài này hát cảm động quá nhớ bạn bè thầy cô trường lớp quá àk huhuhu

kendepchaiiiii hay....tuyet ...mjnh muon lm duoc nhu.zj..

sắc trương nghệ thuật vẽ tranh cát thật là tuyệt

nguyễnminh sử ths da up bai nay len nha!. nhớ ngày xưa quá !!!!!!!!!!!!

cuns2beast nhớ trường quá :( mới xa nhau 1 ngày đã thấy nhớ r :(

bechan232 Neu co uoc muon trong cuoc doi nay...hay nho uoc muon cho thoi gian tro lai...

Seen Fem Bậc khóc khi nge pài này híb....:'(

Dung Thùy ngày xưa .nhớ quá những ngừơi bạn của tôi..nhìn các em chia tay mái truờng mà nhớ ngày chia tay .. vậy mà cũng hơn 2 năm rồi nhỉ nhanh quá thôi...

son sonbeo buon

Nguyet tran đặt bàn tay lên mông giữ chặt xì líp màu hồng :D

Hieu Huynh Thanh cam on anh phan hieu da chuc bon em . Em dang la hoc sinh lop 12 .. Chan thanh cam on anh

trường nguyễn sao mà nhớ tuổi thớ thế . nhớ tuổi thầy cô nhớ bạn bè quá đi mất thôi .ước dì thời gian có thể quay trở lại .huhuhu........?????????????????

phan Hieu đã 2 năm rồi cái ngày chia tay ấy, nhìn đàn e mình cận kề cái giây phút thiêng liêng đó mình lại rơi nước mắt lần nữa.đừng bảo tôi yếu đuối mà chỉ trách những kỉ niệm thời học trò ấy quá sâu đậm, chúc các e khóa 2010-2013 thành công trong kì thi đh sắp tới và hãy lun nhớ đến những kỉ niệm yêu thương ấy.

huyen tra nghe ma buon wa nam nay 12 roi T_T

nguyen long nhat hay.nho thoi hs wua

cuong le con la tat ca cua bo me !

Quynh Vu con 9ngay nua a! buon qua

hằng nguyễn vẽ đẹp quá

Gia Nguyen Cách vẽ thấy hay hơn Nhật kí của mẹ...Nhưng bài hát thì cũ rồi. Mà bài này chỉ học trò nghe mới thấy hay chứ không nổi bằng NKCM

choi vui Năm nay ra trường rồi. Nghe lại bài này thấy nhớ quá

hoang lien Người lớn tuổi xem vẫn còn thích...hic hic

phanvansinh1993 HAY QUA

bac tran van gjoi co ban tay nghe thuat

tam nguyen nhớ ngày xưa, nhớ thầy cô và các bạn

nguoinb94 Ý nghĩa thật

Quang Hoang nhớ những ngày xưa quá...thời gian trôi đi,con người sẽ phải thay đổi nhưng sao vẫn muốn giữ lại những khoảnh khắc này

Đoàn Tú Anh Nhớ quá.Giận mình trước kia không biết quý trọng khoảng thời gian ấy!

nguyen hong quy vinh Nguyen nhớ cái ngày xưa quá đó quá, Ước ji .....

Tuấn Hà

Nếu có ước muốn cho cuộc đời này

Hãy nhớ ước muốn cho thời gian trở lại

Bên nhau tháng ngày,cho nhau những hoài niệm

Để nụ cười còn mãi lắng trên hàng mi,

Trên bờ môi và trong những kỉ niệm xưa.